Буллинг дегеніміз не?

Адам өзінің жыныстық көзқарасы жағынан қорлауға ұшыраған кезді жатқызамыз. Мысалы, біреуді «гей» деп атау немесе «гей» сөзін қорлау сөзі ретінде қолдану.

Біреудің нәсіліне, түсіне, нанымына байланысты басқаша көзқарас туындау. Сондай-ақ адамның нәсіліне қарай жағымсыз сөздер айту жатады.

Адамдар біреудің белгілі бір әлеуметтік тапқа жататындығын анықтағаннан кейін, сол адамға жаман көзбен қарау. Мысалы, біреулер «ауылдан келген» деп адамды жекелету.

Біреуді көпшілікке ұқсамағандығы үшін кемсіту, мысалы адамның шашы жирен болуы немесе қысқа бойлы болуы, я болмаса көзілдірік киіп жүруі үшін.

Адамның жынысына қатысты басқаша көзқараспен қарау. Мысалы, ұлдар қыздарға қарағанда жақсырақ деген оймен қыздарды келемеждеу. Не керісінше, қыздар жасай алатын кейбір нәрселер ұлдардың қолынан келмейді деген ұғым қалыптастыру.

Біреуді дініне немесе нанымына байланысты қорлау немесе әдепсіздік таныту. Мысалы, киелі кітапты оқу, мешітке бару сияқты діни дәстүрлерді мазақ ету.

Басқа елден келгендіктен, адамдарға қысым көрсету.

Адамды мүгедек болуына байланысты қорлау және оған тіл тигізу.

Буллинг өте жиіркенішті жайт. Соған байланысты сен өзіңді жаман сезіне бастайсың. Бірақ, сен өз-өзіңді ұнатуға үйренуіңе болады. Мүмкін, бұл бірден көмектесе қоймайтын шығар, дегенмен көп жағдайда адамның өзіне деген сенімділігі артқан сайын буллинг проблемасы жойылады.

Жаңа нәрселер жасауға тырыс
Сабақ үстінде қол көтеру сияқты онша елеулі емес нәрселер жасауға болады. Сен бұрын қолыңнан келмейді деп ойлаған нәрселерді жасай алатындығынды байқайсың. Жаңа нәрсе жасауға тырыссаң, бірте-бірте өзіңе деген сенімділігін арта түседі.

Өзіңнің ұнамды жақтарыңды жазып отыр
Әр адамның өзіне ұнамды жақтары болады. Сондықтан, өзің туралы тізім жаса. Мүмкін, сенің музыкалық талғамың жақсы шығар? Әлде әңгіме барысында сенің басқаларды тындай білу қасиетің бар шығар?

Басқаларға жақсылық жаса
Біреуге қошемет айтып, мақтауға болады. Отбасыңа үй шаруасымен көмектес. Басқаларға жақсылық жасаған кезде, өзіңді бірден жақсы сезіне бастайсың.

Батыл болу деген агрессия танытпай, өзіңді қорғай білу. Сен өз ойыңды дөрекі және ызалы сөздерсіз білдіруге үйрене аласың.

Кейде біреумен келіспеген жағдайда өзіңді шын мәнінде қалай сезінетініңді жеткізу қиын. Дегенмен сен батылдыққа үйрене аласың. Ол үшін айтқың келетін сөздерді қағазға жазып, ал уақыты келгенде айтып қал. Кезі жеткенде сенің батылдығыңның арқасында барлық қорлық пен қорқытулар тоқтайды.

Телефондағы байланыс нөмірлерін бұғаттауға болады. Сондай-ақ, әлеуметтік желілерде басқа пайдаланушыларды бұғаттап, оларды достар тізімінен өшіріп тастауға болады. Олар саған қонырау шалмаса немесе хабарлама жазбаса, сенің көңіл-күйің орнына келіп, мазасыздануын азаяды. Және де олардың көзіне түспеу үшін мектептен үйге қарай басқа жолмен баруыңа болады немесе мектепте олармен сөйлеспеу үшін аулақ жүруге тырысу керек.

Құрбыңмен/досыңмен бөліс
Достарың сені оларға барлық оқиғаны ашып айтпасаң да, саған қолдау көрсете алады. Олар сені қолдап, көңіліңді көтере алады. Сонымен қатар, достарың жәбірлеушілер енді мазаңды алмас үшін оларға қалай жауап беру керектігін айта алады.

Және де сен біздің форумдаөз уайымыңмен бөлісе аласың. Мүмкін, ол жерде басынан тура сондай оқиғаны кешіріп жүрген балалар бар шығар.

Ересек адамдармен бөліс
Сен өз оқиғаңмен ата-анаңмен, өзіңнің қамқоршыңмен немесе сенімді ересек адамның біреуімен бөлісуіңе болады. Олар сені қолдап, мәселені шешуде ақыл-кеңес бере алады.

Сондай-ақ,111сенім телефонына қоңырау шалуыңа болады. Онда саған көмек пен қолдау көрсетіледі.

Мұғаліммен бөліс
Мектебіңдегі мұғалімдер саған бас-көз болуға міндетті. Сен мектепте болған кезіңде өзіңді қауіпсіздікте сезінуге толықтай құқығың бар. Мүмкін, сенің мектебіңде буллингке қарсы тұруға қатысты кейбір нұсқаулар бар шығар. Сонымен қатар, сен мектеп психологына да жүгіне аласың.

Буллингпен күреспе
Жәбір көрсетушілерге жауап бере бастасаң, өзіңе зақым келуі немесе қиындыққа ұшырауың мүмкін. Буллингке жауап қайтармауда ешқандай ұялатын нәрсе жоқ.

Мазақы хабарламаларға жауап қайтарма
Егер сені мазақтап, қорлайтындарға жауап берсең, буллинг әлдеқайда күшейе түседі. Осының арқасында сенің көңіл күйің бұрыңғыдан да түсіп кетуі мүмкін.

Алайда, сен бұл хабарламаларды сақтап, олардан «скриншот» жасасаң, оларды мұғалімге немесе басқа ересек адамға дәлел ретінде көрсете аласың.

Мүмкін сенің өміріңде қиын жағдайлар болып жүргендіктен, сен қамығып немесе ызаланып журген боларсың?

Егер солай болса, онда сенім артатын адамыңмен сөйлесіп, я болмаса 111 сенім телефонына қоңырау шалуыңа болады. Сонымен қатар, сен біздің кеңесшілерімізгеде сұрақ қоя аласың.

Сен өзіңнің оқиғаң туралы басқа адамдарға айтсаң, олар сені түсінбейді немесе айыптайды деп ойлауың мүмкін. Бірақ егер сен біреуді қорлап жүрген болсаң, бұл сенің көмекке мұқтаж екеніңді білдіреді.

Алғашқы қадам – өзіңнің басқа адамды қорлап жүргеніңді мойындау. Бұны өзің мойындағанда ғана, оны тоқтату оңайырақ болады.

Адамды ренжітетін хабарламалар жіберме. Егер сен басқа адамды жәбірлейтін хабарлама, sms, email жібергің немесе пост, твит жазғың келсе, оның барлығы буллинг болып саналады. Тіпті мәтінді теріп қойған болсаң да, оны өшіре аласың.

Адамды қорлайтын «посттарды» немесе хабарламаларды қолдама. Себебі, сенің әзіл түрде жазған «комменттерің» немесе «смайликтерің» біреудің жүрегіне өте ауыр тиуі мүмкін. Ақыр аяғында ол адамға барлық әлем қарсы шыққан сияқты болып көрінеді.

Сен өз талантыңды дамыта аласың, яғни сүйікті спорт түрімен көбірек айналысу, жақсырақ ән айтуға, би билеуге, сурет салуға, музыкалық аспапта ойнауға үйрене аласың. Себебі, айналысатын сондай нәрсе көп! Бір адаммен дос болу үшін, не біреудің құрметіне лайық болу үшін адамды мазақ кылып, қорлау дұрыс емес.

Сен қорлап жүрген адамға деген қарым-қатынасынды өзгертіп, оған жылы көзбен қарауды бастап көр. Қателіктеріңді мойындау – үлкен батылдық. Мүмкін болып жатса, сол адамнан кешірім сұрауға тырыс.